Internet biến đổi gia đình Việt

Trong khi bạn có thể dễ dàng nhấn nút like, chia sẻ trạng thái trên mạng xã hội thì ngoài đời thực lại ít cởi mở hơn. Nhiều người đang ngày càng lạnh lùng, xa cách, bị lệ thuộc vào Internet. PV Báo GĐ&XH đã có cuộc gặp gỡ với ông Nguyễn An Chất – Giám đốc Trung tâm Tư vấn tâm lý An Việt Sơn về vấn đề này.

 

Ông Nguyễn An Chất.

Có Internet, thế giới chỉ bằng bàn tay

Ông đánh giá thế nào về sự phát triển của Internet và những lợi ích nó mang lại cho đời sống chúng ta hiện nay?

- Nhìn lại hơn một thập kỷ qua, với sự phát triển của Internet, mỗi con người dù sinh sống ở bất cứ nơi đâu cũng có thể “đồng hành trên xa lộ thông tin”. Hay nói cách khác, Internet xâm nhập bất cứ ngõ ngách nào trong đời sống. Tốc độ phát triển của nó chỉ thua tốc độ ánh sáng. Ngày càng hoàn chỉnh, phát triển rất nhanh, hàng ngày hàng giờ. Dễ nhận thấy nhất là từ cái máy tính to, cồng kềnh, giờ chiếc máy tính đã được thu nhỏ, thậm chí là smartphone.

Thật khó tưởng tượng cuộc sống này sẽ ra sao nếu thiếu Internet. Hầu hết mọi lĩnh vực đều sử dụng Internet. Thậm chí một số người còn tuyên bố rằng cuộc sống của họ sẽ vô nghĩa nếu như không có Internet.

Có thể nói “có Internet thế giới chỉ bằng bàn tay”. Ngồi ở một nơi có thể tiếp xúc với bất kì nơi nào, những thông tin khoa học, quân sự, tình cảm, kinh tế… đều có thể đến rất nhanh. Internet đã trở thành phương tiện giúp việc truyền đạt, trao đổi thông tin, giao lưu… giữa mọi cá nhân, tổ chức và quốc gia trên khắp hành tinh diễn ra nhanh chóng, cực kì tiện ích. Nó giúp cho mọi người trên toàn thế giới gần gũi nhau hơn.

Không những vậy, mọi người còn có thể vào Internet để nghe nhạc, xem phim, hài kịch... để giải trí những lúc rảnh rỗi… Nó cũng giúp con người nâng cao hiểu biết. Có những điều mình chưa nghĩ ra mà vào Internet click chuột là đã có thông tin, ngay cả những thứ thiết thực nhất như ăn uống, đi lại, sức khỏe…

Với mỗi gia đình, Internet cũng mang lại nhiều lợi ích. Khi có người ở xa, con cái đi du học… Internet sẽ gắn kết các thành viên, tăng cường mối quan hệ tình thân qua việc trao đổi, nhìn được hình ảnh, sinh hoạt của người thân bằng Internet…Và con cái, nếu có Internet mà được định hướng tốt, môi trường gia đình có kỹ năng giáo dục tốt thì càng tăng thêm khả năng ham học hỏi của trẻ, tăng thêm tính sáng tạo, hiểu biết. Tuy nhiên, Internet cũng có tính hai mặt.

Theo ông, mặt trái của Internet là gì?

- Mặt trái của Internet là khiến các thành viên trong gia đình sống lạnh lùng hơn với nhau, vì về đến nhà, mỗi người ôm một chiếc máy tính, Ipad hay điện thoại để vào mạng. Nhiều cha mẹ đam mê Internet mà sao nhãng chuyện giáo dục con cái trong gia đình. Trẻ em cần có cảm nhận là luôn luôn có bố mẹ bên cạnh, luôn luôn được bố mẹ quan tâm để ý đến. Chúng cần được trao đổi trực tiếp với bố mẹ, được chơi với bố mẹ, muốn được khen ngợi, làm những việc mà chúng có thể học hỏi được từ đó. Khoa học đã chứng minh rằng trẻ em ít được trò chuyện với bố mẹ khi bắt đầu học nói sẽ bị chậm nói và khó khăn trong thể hiện suy nghĩ của mình, thậm chí còn có thể bị tự kỷ hoặc trầm cảm.

Đừng đổ tội cho Internet

Rõ ràng có thể nhận thấy một sự thay đổi rất lớn trong một quãng thời gian ngắn thôi, đó là đi đến đâu người ta cũng thấy hình ảnh dán mắt vào điện thoại, máy tính bảng... Dường như mọi người đang ngày càng lệ thuộc vào Internet?

- Phương tiện là do con người phát minh ra và vì con người mà phục vụ. Nhưng sử dụng chúng như thế nào lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Nếu được “khai thác” đúng cách, rõ ràng là Internet sẽ làm cho cuộc sống trở nên thú vị hơn rất nhiều. Ngược lại, phương tiện này có thể làm mất đi rất nhiều giá trị trong cuộc sống của chúng ta.

Tiến tới không chỉ một vài người mang theo mà ai đi đâu cũng sẽ có công cụ sử dụng Internet để phục vụ cho nhu cầu của riêng mình - đây là điều chính đáng. Chỉ có điều khai thác nó ra sao để có lợi ích cho mình, cho gia đình, cộng đồng mới đáng nói. Và chúng ta có lệ thuộc vào Internet và mối quan hệ gia đình “gần hơn hay xa hơn” hoàn toàn phụ thuộc vào cách chúng ta sử dụng và ứng xử như thế nào.

Nếu không biết cách ứng xử, xử lý thông tin, con người dễ đi vào “mặt tối” của Internet, làm chúng ta lệ thuộc mất đi lý trí mà phát triển cái bản năng. Nhiều người đang để cho mình bị bệnh “nghiền mạng” hành hạ, họ dành rất nhiều thời gian cho “chat”, game, cho các “mối tình ảo”… Đó là chưa kể đến các nạn nhân của những trò gian lận, lừa đảo, cờ bạc trên mạng, các chương trình khiêu dâm và bạo lực…

Có ý kiến cho rằng, trong những nguy cơ dẫn đến mâu thuẫn gia đình có một phần đến từ Internet.

- Xung đột gia đình lúc nào cũng xảy ra, nó như “bát đũa có lúc sô”. Vấn đề ở đây không phải do Internet mà là do con người quyết định. Không thể đổ lỗi cho khoa học, kỹ thuật và công nghệ. Bản thân Internet không tạo ra cái xấu, chỉ là một môi trường. Tuy nhiên, nó không chỉ là môi trường cho cái tốt phát triển mà cho cả những cái xấu, nếu người tham gia, tiếp nhận không tỉnh táo, nhạy bén và bản lĩnh.

Con người khi không biết thế nào là đủ, thế nào là điểm dừng thì sẽ bị thâu tóm. Nhiều gia đình vợ hoặc chồng khó chịu với nhau, cha mẹ đánh mắng con cái vì con nghiện Internet phần lớn là do không biết sử dụng Internet. Cũng giống như ăn cơm hàng ngày, dùng internet cũng phải có chừng mực… Không phải lúc nào cũng chăm chăm chơi Internet mà quên đi gia đình, người thân xung quanh.

Sự phát triển của mạng xã hội ngày càng mạnh. Trong khi mọi người có thể dễ dàng nhấn nút like, chia sẻ trạng thái trên mạng xã hội thì dường như lại ít cởi mở hơn ngoài đời thực. Ông nghĩ sao về nghịch lý này?

- Các trang mạng xã hội như Facebook, blog, chat là một trong những loại hình giao lưu kết bạn rất hay nếu sử dụng đúng mục đích. Xét về mặt tích cực, loại hình này giúp ích rất nhiều cho mọi người trong cuộc sống, đặc biệt là trong giao tiếp. Mọi người có cơ hội được trao đổi, thảo luận, bày tỏ ý kiến, học hỏi kinh nghiệm khi tham gia các diễn đàn. Chia sẻ buồn vui trên Facebook đang là “cơn sốt” không chỉ đối với tuổi trẻ mà ngay cả người lớn cũng bị cuốn hút vào.

Việc con người ta tìm đến chia sẻ nhiều hơn qua trang mạng xã hội mà quên đi thực tại là do mọi người trong gia đình không đủ kỹ năng chia sẻ, không đủ cảm thông cho nhau nên mới tìm đến những trang xã hội này để giải tỏa.

Nếu biết cách khai thác, các trang mạng còn giúp cho tình cảm gia đình gắn kết hơn, hiểu nhau hơn. Thực tế không ít cha mẹ hiểu con hơn nhờ làm bạn với con qua mạng xã hội. Hay tình cảm vợ chồng gắn bó hơn nhờ Facebook.

Để giao tiếp trực tuyến gắn kết giống như đời thật, mọi người nên tuân thủ: Không nên để các cuộc hội thoại trở thành độc thoại; không viết tắt hoặc sử dụng từ ngữ mang tính phán xét và tránh lăng mạ người khác khi cảm xúc lên cao. Nếu cảm thấy cuộc hội thoại đang trở nên quá căng thẳng thì nên dừng lại, tắt mạng hoặc gặp trực tiếp người kia để nói chuyện.

Vậy chúng ta có thể tránh hệ lụy từ Internet ra sao, thưa ông?

- Chúng ta không thể loại bỏ được Internet và điện thoại di động thông minh ra khỏi cuộc sống thường nhật và công việc. Giải pháp tránh những hệ lụy của nó, chỉ có thể là xác định được mức độ thích hợp nhất và cách thức sử dụng Internet thích hợp nhất trong từng hoàn cảnh và với từng diện đối tượng cụ thể.

Xin cảm ơn ông!

Theo thống kê của Trung tâm số liệu Internet quốc tế, Việt Nam xếp hạng 18/20 quốc gia có số người dùng Internet lớn nhất thế giới trong quý I/2012. Cụ thể, tính tới thời điểm ngày 31/3/2012, Việt Nam có 30.858.742 người dùng Internet, chiếm tỷ lệ 34,1% dân số Việt Nam và bằng 1,4% dân số thế giới. So với các quốc gia khác, Việt Nam có số lượng người dùng Internet nhiều thứ 8 trong khu vực châu Á và đứng vị trí thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia và Philippines). Nếu so với lượng người dùng Internet ở Việt Nam vào trước năm 2000 chỉ ở mức 200.000 người, sau 12 năm, số lượng người dùng Internet Việt Nam đã tăng khoảng hơn 15 lần.vvv